- Nasz Bohater - WEBSITE X5 UNREGISTERED VERSION - 25 JDH NS
Menu główne:
- Nasz Bohater
MARIA GRZEGORZEWSKA
Maria Grzegorzewska (ur. 18 kwietnia 1888 w Wołuczy,
zm. 7 maja 1967 w Warszawie) – polska pedagog, twórczyni pedagogiki specjalnej
w Polsce.
Biografia
Rodzice Marii Grzegorzewskiej
dzierżawili majątek. Jako dziecko bała się przeraźliwie niepełnosprawnych.
Oddano ją na pensję do Warszawy, ale przeniosła się z powodu nieodpowiedniego
towarzystwa „panienek” do prywatnej szkoły pani Pauliny Helwek. Klasę V
przerobiła sama w wakacje i zdała do VI. Szkołę pani Hawelke skończyła w 1907.
Po kursie przygotowawczym
wstąpiła na studia (praca w tajnych kompletach), właściwe studia rozpoczęła w
1909 na wydziale przyrodniczym UJ. Zarabiała na utrzymanie udzielając
korepetycji i nauk w prywatnych domach. Z powodu choroby przerwała
studia i wyjechała do Zakopanego, potem do Włoch. Wstąpiła na
Międzynarodowy Fakultet Pedagogiczny w Brukseli (1913), zaprzyjaźniła się z
Józefą Joteyko, Edwardem Claparedem i Owidiusem Decrolym. Wpłynęło to na jej
poglądy pedagogiczne. W 1914 była w Warszawie – wybuch I wojny wojny
uniemożliwił jej wyjazd do Brukseli, przedostała się jednak do Londynu i tam
kontynuowała studia.
Potem studiowała psychologię na Sorbonie, gdzie w 1916
uzyskała tytuł doktora filozofii za rozprawę: "Studium na temat rozwoju
uczuć estetycznych - badania z zakresu estetyki eksperymentalnej przeprowadzone
wśród uczniów szkół brukselskich".
Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej
Po doktoracie zdecydowała się
na pracę z upośledzonymi i została nauczycielką w jednej z paryskich szkół
dzieci opóźnionych w rozwoju. Mimo powodzenia postanowiła wrócić do Polski.
W maju 1919 znalazła się w
Warszawie, a wkrótce potem wróciła J. Joteyko. Od 1919 pracowała w Ministerstwie
Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zajmując się sprawami szkolnictwa
specjalnego, popularyzowała ten rodzaj szkół. Zakładała takie szkoły, powołała
kurs seminaryjny dla nauczycieli tych szkół. W roku 1922 przekształciła kurs w
Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej i została jego dyrektorką. Funkcję tę
pełniła do końca życia, trzymając się hasła Instytutu: "Nie ma kaleki –
jest człowiek". Opracowała metodę rewalidacyjną i spopularyzowała ją.
Nauczyciele studiujący w Instytucie mieli już za sobą pracę w zawodzie
nauczyciela, a do pracy magisterskiej badali dane problemy (łączenie teorii z
praktyką). W 1930 otworzyła Państwowy Instytut Nauczycielski i prowadziła
go wraz z Wł. Radwanem do 1935. Warunkiem przyjęcia do Instytutu była praca nauczycielska,
wyższy kurs nauczycielski i twórczy stosunek do pracy. Warunkiem przyjęcia był
opis własnych doświadczeń. Studia trwały 3 lata. W ciągu 5 lat Instytut
wykształcił 178 nauczycieli.
Program zawierał:
•
przedmioty dające podstawę naukową pracy pedagogicznej (filozofia,
pedagogika, psychologia, socjologia, ekonomia, prawo, higiena, higiena
społeczna)
•
przedmioty związane z praktyką (głównie seminaria)
•
przedmioty o kulturze i estetyce plus lektorat języka obcego (francuski,
angielski lub niemiecki)
W kadrze nauczycielskiej znalazł się m.in. Janusz
Korczak.
W 1935 Grzegorzewska została
odwołana ze stanowiska dyrektorki Instytutu, a wtedy wraz z nią z PIN odeszli
tacy pedagodzy jak Janusz Korczak, Elzenberg, Suchodolski, Zawieyski.
W okresie wojny i okupacji
Maria Grzegorzewska pracowała w szkole specjalnej nr. 177 w Warszawie jako
nauczycielka. Chorowała na serce, mimo to brała udział w tajnej działalności
oświatowej Delegatury Rządu Londyńskiego, pracując nad kształceniem
nauczycieli. Prowadziłą roczne studium kształcące nauczycieli, działała w
konspiracji (kolportaż broni), udzielała pomocy Żydom, brała udział w Powstaniu
Warszawskim w służbie sanitarnej. W czasie powstania
spłonął jej dom i prace wielu jej uczniów, Spaliły się jej prace:
„Psychologia niewidomych” (1930) i „Osobowość nauczyciela” – nie udało się ich
odtworzyć.
Po wojnie wróciła do problemu
edukacji nauczycielskiej w 3 cyklach "Listów do młodego nauczyciela"
(cele zawodu nauczyciela i społeczne znaczenie jego pracy). Zawarła w nich
charakterystykę nauczycielskiej osobowości, nawiązując do Dawida i Szumana.
Położyła nacisk na stosunek nauczyciel–uczeń, opisując
- stosunek wyzwalający: wzajemne zbliżenie
- stosunek hamujący: zamknięcie się w sobie i
oddalanie się
Instytut Pedagogiki Specjalnej
Po wojnie kierowała Instytutem Pedagogiki Specjalnej.
W latach 1958-1960 była profesorem w Katedrze Pedagogiki Specjalnej UW,
pierwszej uniwersyteckiej katedrze pedagogiki specjalnej w Polsce. W 1960 choroba
serca zmusiła ją do oddania kierownictwa zastępczyni Janinie Doroszewskiej, a
wcześniej utworzono dla niej Katedrę Pedagogiki Specjalnej na UW, gdzie
stworzyła warunki otrzymania magistra. Studia obejmowały zakres neurologii i
psychopatologii plus obserwację w klinice Psychiatrycznej w Pruszkowie.
Wyodrębniła 3 grupy:
•
upośledzeni umysłowo
•
przewlekłe choroby somatyczne, nerwowe i psychiczne
•
niedostosowanie społeczne na tle środowiskowym
Z czasem powstał też oddział głuchych.
Zmarła 7 maja 1967 na atak serca.
Twórczość
•
Psychologia niewidomych (1930)
•
Listy do młodego nauczyciela
•
Pedagogika lecznicza. Skrypt wykładów
•
Głuchociemni
•
Psychologia niewidomych
•
Analiza zjawiska kompensacji u głuchych i niewidomych
